Podsumowując tegoroczne osiągnięcia szkolnictwa polskiego na Litwie, nie sposób nie uznać ogromnej wagi przywrócenia maturalnemu egzaminowi z języka polskiego i literatury statusu egzaminu państwowego.

Maturzyści polskich szkół na Litwie w tym roku po raz pierwszy od 25 lat przystąpili do egzaminu z języka ojczystego i literatury, który znów ma rangę egzaminu państwowego, czyli jego ocena zostanie uwzględniona przy rekrutacji na wyższe uczelnie. Przez ostatnie ćwierć wieku maturzyści szkół z polskich językiem nauczania egzamin z języka ojczystego składali jedynie na poziomie szkolnym, a jego ocena nie była brana pod uwagę nawet w przypadku, gdy absolwent wstępował na polonistykę na litewskich uczelniach.

Dzień 18 czerwca 2024 roku jest datą historyczną dla Macierzy Szkolnej na Litwie. Wypełnione cierpliwym acz konsekwentnym działaniem społeczności polskiej ćwierćwiecze zostało uwieńczone sukcesem: wreszcie się udało przywrócić egzamin z języka ojczystego w naszych szkołach na należyty poziom. Nadal pozostaje zabiegać o to, by egzamin ten był dwupoziomowy, by uczniowie ze szkół polskich mogli wybierać, czy chcą składać język polski na poziomie podstawowym czy na poziomie rozszerzonym – by mieli takie same możliwości, jak mają ich koledzy ze szkół litewskich, składający egzamin maturalny ze swojego ojczystego języka.

W 1998 roku decyzją ówczesnego ministra oświaty Litwy ranga matury z języka ojczystego w szkołach mniejszości narodowych została obniżona do nieobowiązkowego egzaminu szkolnego. Decyzja ta wywołała oburzenie społeczności polskiej. Zebrano wówczas 25 tys. podpisów pod apelem do rządu o przywrócenie egzaminu państwowego. Zorganizowano też wielotysięczny wiec protestacyjny, ale postulat nie został spełniony. W kolejnych latach kwestia egzaminu maturalnego z języka ojczystego była podnoszona przez Polaków na wszystkich spotkaniach dotyczących oświaty na Litwie oraz w rozmowach polsko-litewskich.

Sprawa ruszyła, gdy w 2019 roku ministrowie oświaty Litwy i Polski podpisali deklarację w sprawie edukacji polskiej mniejszości narodowej w Republice Litewskiej i litewskiej mniejszości narodowej w Rzeczypospolitej Polskiej. Deklaracja zakładała m.in. analizę możliwości wprowadzenia matury z polskiego jako języka ojczystego na poziomie państwowym na Litwie i zaliczenia wyniku egzaminu przy wstępowaniu na uczelnie wyższe. Rok później podpisano harmonogram wdrożenia tego projektu.

Duże znaczenie ma fakt, iż przywrócenie egzaminu z języka polskiego na poziomie państwowym zostało zauważone przez Ambasadę Rzeczpospolitej. Polskiej w Wilnie. Ambasada uhonorowała tegorocznych absolwentów szkół polskich na Litwie, którzy uzyskali najwyższe oraz bardzo wysokie – od 86 do 99 punktów – noty na maturze ze szczególnym uwzględnieniem wyników państwowego egzaminu maturalnego z języka polskiego i literatury.  W tym roku maturzyści z egzaminu z języka polskiego i literatury zdobyli ogółem 28 „setek”. Dokładnie połowa – 14 – jest na koncie maturzystów Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie. Trzema „setkami” z polskiego może się pochwalić Gimnazjum im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Wilnie, po dwie najwyższe noty z tego przedmiotu otrzymali maturzyści Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie, Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie, Gimnazjum Inżynieryjnego im. Joachima Lelewela w Wilnie oraz Gimnazjum w Ejszyszkach w rejonie solecznickim. Po jednej „setce” z egzaminu z języka polskiego otrzymali maturzyści Gimnazjum im. Szymona Konarskiego w Wilnie oraz dwóch gimnazjów w rejonie wileńskim – Gimnazjum im. Ferdynanda Ruszczyca w Rudominie i Gimnazjum im. Tadeusza Konwickiego w Bujwidzach. Listy gratulacyjne otrzymało w Ambasadzie 94 wyróżnionych maturzystów. Uhonorowani reprezentują wszystkie polskie szkoły Wilna oraz rejonów wileńskiego, solecznickiego, trockiego i święciańskiego.

Inf. wł. na podstawie: PAP, L24,lt, Wilnoteka”